مصاحبه
نمی گذاشتند مصریها از واقعیت انقلاب باخبر شوند
خبار جنگ به درستی به مصر نمی رسید. زیرا این اخبار از کانال های خاصی داده می شد که تحریف شده بودند و خیلی از مردم واقعیت را نمی دانستند. و به آنها این گونه القا شده بود که ایران به عراق حمله کرده و قصد دارد که روافض را گسترش دهند، که این تبلیغات با حمایت از سلفی ها و وهابی ها انجام میشد.
مصاحبه: حسین کاظمی
دکتر معروف عبدالمجید محمد در سال 1952 درمصر به دنیا آمد. تحصیلاتش را در دانشگاه الازهر و در رشته زبان و ادبیات سامى به پایان برد. سپس در دانشگاه رم ایتالیا و در رشته کتیبه هاى سامى فارغ التحصیل شد. پس از آن به تحصیل در رشته آثار باستانى روم و یونان باستان در دانشگاههاى زوریخ سوئیس و گوتینگ آلمان پرداخت. معروف عبدالمجید، علاوه بر تسلط کامل بر زبان و ادبیات عرب، به چند زبان زنده دنیا آشنایى کامل دارد و هم اکنون به تدریس در محیط هاى دانشگاهى و فعالیت در رسانه هاى برون مرزى مشغول است. به علاوه ایشان مسئولیت مرکز «الامام الحسین (ع) للبحوث و الدراسات القرآنیه» را بر عهده دارند. گفتگوی زیر درباره با تأثیرات انقلاب اسلامی ایران در کشور با این دانشمند فرهیخته است.
در ایام طلیعه انقلاب اسلامی ایران مشغول به چه فعالیت هایی بوده اید و در کجا؟ و از انقلاب اسلامی چه ارزیابی داشته ا ید؟
در سال 1979م در ایتالیا مشغول به تحصیل بودم. خبرهای ایران، در آن روزها در صدر خبرهای تمام دنیا بود. خیلی به این اخبار اهمیت داده میشد. آمدن حضرت امام شروع یک تاریخ نو در ایران بود. یادم می آید آنروزی را که شاه از ایران فرار کرد و عده ای از دانشجویان ایرانی که طرفدار شاه بودند و در آنروز حالت غم و عزای عجیبی داشتند و عده ای هم که طرفدار انقلاب اسلامی بودند با رفتن شاه جشن گرفتند.
به هر حال همه اروپا و جهان بسیار پیگیر خبرهای ایران بودند و توقع داشتند که آمریکا بتواند جلوی انقلاب را گرفته و با دخالت در آن کشور از پیشرف انقلاب جلوگیری کند. اما به خاطر برخورد های حکیمانه امام و شور و شوق مردم انقلابی ایران، آمریکا نتوانست هیچ دخالتی انجام دهد و برعکس در آینده دیدیم که همین مردم انقلابی حتی سفارت آمریکا را هم تسخیر و تعطیل کردند. این نشان دهنده این است که این انقلاب حائز تمام مؤلفه های یک انقلاب موفق بود. از جمله مؤلفه های آن این بود که این انقلاب از انقلاب امام حسین (ع) سرچشمه می گرفت و رهبر این انقلاب هم که یک عالم جلیل القدر و والا مقام بود و توانسته بود بدرستی از قیام سید الشهدا الگو برداری کند. علاوه بر این حضرت امام سایر انقلاب ها و جنبش های تاریخی مثل انقلاب فرانسه و انقلاب روسیه و انقلاب سال 52 در مصر که به رهبری جمال عبدالناصر شکل گرفت را کاملا می شناختند و مطالعه کرده بودند و یک بینش تاریخی روشنی داشتند. بنابراین توانستند رهبری آگاهانه ای داشته باشند و جلوی دسیسه های داخلی را هم با همین آگاهی بگیرند. همچنین با شخصیت محبوب و کاریزماتیک خود توانستند مردم و ارتش را به سمت انقلاب جذب کنند. دشمن که شکست خورده بود ناچار شد از مرزهای خارجی جنگی را بر ایران اسلامی تحمیل کند که این جنگ 8 ساله هم نهایتا با پیروزی ایران اسلامی به پایان رسید.
پس فرمودید که شما اخبار و اطلاعات قبل و بعد از انقلاب را پیگیری می نمودید، اگر امکان دارد بفرمایید از کدام منابع خبری اطلاعاتتان را دریافت و آنها را چگونه پالایش و تحلیل میکردید؟
بنده بیشتر از رسانه های جمعی همان کشور ایتالیا اخبار را دریافت می کردم. یعنی از طریق تلویزیون؛ رادیو و روزنامه های آن روز. رسانه ها هم اخبار ضد و نقیضی را بیان می کردند. چرا که برخی مخالف انقلاب و برخی نیز اخبار صحیح را اطلاع رسانی می کردند. اما همان رسانه هایی هم که مخالف بودند نمی توانستند چیز قانع کننده ای به مردم بگویند. چرا که انقلاب خودش را به مردم دنیا معرفی کرده بود به موفقت رسیده بود.
علت انتشار اخبار دروغ از سوی مخالفین چه بود؟
کشور های اروپایی از انقلاب اسلامی و اسلام ترس زیادی داشتند و از این که اسلام بخواهد حکومت کند احساس خطر می کردند و نمی خواستند که با این اخبار تبلیغی بر گسترش اسلام و انقلاب اسلامی کرده باشند. در همان جا هم کسانی بودند که با اسلام و چهره واقعی آن آشنایی داشتند آن را به مردم معرفی و اخبار صحیح را بیان میکردند.
واکنش مردم مصر در رابطه با انقلاب اسلامی چگونه بود و آیا مردم مصر با این انقلاب ارتباط و همدلی داشتند؟
وقتی درباره مصر صحبت می شود باید به تاریخ این کشور نظری داشت. مصر تقریبا از اولین کشورهایی است که اسلام را بدون هیچ جنگ و خونریزی قبول کرد. چرا که مصری ها تحت ظلم حکومت روم قرار داشتند و به دنبال یک گشایشی بودند که اسلام این آرزوی شان را تحقق بخشید. همچنین میدانید که مصر اولین کشور است که انقلاب سفید را بر علیه خلیفه سوم به راه انداخت و علت آن هم ظلم هایی بود که والی خلیفه سوم به مصریها روا می داشت. اولین کسانی که پس از خلیفه سوم با حضرت امیر (ع) بیعت کردند مصریها بودند. بنابراین مصر از ابتدا یک کشور انقلابی بوده و از انقلاب های اسلامی حمایت میکرده ولی متأسفانه سلفیت و وهابیت هم در آنجا فعالیت دارند و از آنجا که ایران یک کشور شیعی است، برخی سوء تبلیغات بر علیه آن می شد. همچنین حکومت وقت مصر هم که حسنی مبارک بود، مخالف انقلاب ایران و پیشرفت آن بود و حتی در جنگ تحمیلی کمک های تسلیحاتی و فنی فراوانی به صدام و عراق می کرد و اسیرهای های مصری هم در میان اسرای جنگ دیده می شد ولی روشنفکران مصری که انقلاب و شیعه را می شناختند از آن حمایت می کردند.
مصریها سه خصوصیت دارند.1.تمدن قدیمی و کهن دارند 2.به اسلام پایبند هستند 3.به اهل بیت پیامبر(ع) عشق می ورزند.
می توان گفت شرط اول در تسنن مصری (اگر این تعبیر درست باشد) حب اهل بیت «ع» است. شما می بینید که زیارت گاه های رأس الحسین (ع) و مرقد حضرت زینب(س) که خیلی از علما اعتقاد دارند که مرقد اصلی ایشان این است، در قاهره بسیار با شکوه و شلوغ می باشد و مردم هدایا و نزورات زیادی را برای اهل بیت انجام می دهند. بنابراین وقتی انقلاب پیروز شد مردم مصر به سمت انقلاب جذب شدند. چرا که اولا؛ ایران یک کشور با تمدن غنی و کهن بود. ثانیا؛ انقلاب ایران یک انقلاب اسلامی بود و ثالثا؛ تشیع هم که جز حب اهل بیت نیست. بنابراین یک همزاد پنداری وسیعی بین مردم مصر و ایران وجود داشت که باعث جذب مردم مصر به انقلاب ایران شده بود.
خواص مصر چه واکنشی نسبت به انقلاب اسلامی ایران داشتند؟
خواص مصر هم سه دسته هستند. 1- لیبرال ها؛ که کلا با اسلام مخالف هستند و به تبع آن با انقلاب اسلامی و جریان های دینی نیز. 2-علمای الازهر؛ که این ها هم از آنجایی که خود را فهول علمای اهل سنت می دانستند و از طرفی حکومتی هم بودند، از انقلاب اسلامی ایران حمایت نمی کردند. 3- دسته متدینین روشنفکر و بصیر. این ها با این که اهل سنت هستند از انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) حمایت می کردند. بعلاوه این ها به ایران می آمدند و وقتی بر می گشتند از آنجایی که دارای رسانه و قلم بودند،حقایق انقلاب را منعکس می کردند و مردم هم متأثر از آنها بودند.
اتفاقات مهمی چون حکم ارتداد و اعدام سلمان رشدی توسط حضرت امام و تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط مردم انقلابی ایران چه واکنش هایی را در مصر به دنبال داشت؟
اولین کسانی که علیه سلمان رشدی حرف زند، علمای الازهر بودند. اما آنها از حد محکومیت و بیزاری از سلمان رشدی فراتر نرفتند و ثمره عملی به بار نیاوردند ولی حضرت امام خمینی با جرأت تمام حکم به قتل وی دادند که در واقع این حکم امام بر آن موضع گیری های بی نتیجه علمای الازهر غالب شد و تأثیر مهم تر و بزرگتری گذاشت. درباره تسخیر لانه جاسوسی؛ مردم خیلی از این حرکت حمایت کردند، زیرا عرض کردم که اصولا مردم مصر یک روحیه انقلابی و ضد غربی داشتند و در این انقلاب اخیر مصر هم دیدید که مردم به سمت سفارت آمریکا و اسرائیل رفته و آن جریانی که در ایران اتفاق افتاد داشت در مصر هم اتفاق می افتاد. همین الان هم خیلی از اوقات سفارت آمریکا و انگلیس به خاطر ترس از مردم تعطیل است و اخیرا سفارت کانادا هم توسط جوانان تعطیل شد.
ترور شخصیت های انقلاب چطور؟
در مصر مردم از ترور رهبران انقلابی و آزادی خواه که در عین حال علمای دینی هم بودند، همچون آیت الله مطهری ،آیت الله بهشتی و... بسیار ناراحت و متأثر بودند و در عین حال همین مردم به فکر ترور و بر اندازی رهبران لیبرال و ضد دینی بودند. و شما میدانید که انور سادات توسط همین مردم ترور شد و چندین بار هم قصد ترور حسنی مبارک را داشتند. به هر حال خط انقلاب اسلامی ایران و خط حرکت مرد مصر دو خط موازی و نزدیک به هم بود که با هم و به یک سو حرکت میکردند.
آیا اخبار جنگ ایران و عراق به مصر میرسید؟ از چه طریقی؟
بنده در آن زمان مصر نبودم ولی پیگیر اخبار جنگ ایران بودم و اطلاع دارم که اخبار جنگ به درستی به مصر نمی رسید. زیرا این اخبار از کانال های خاصی داده می شد که تحریف شده بودند و خیلی از مردم واقعیت را نمی دانستند. و به آنها این گونه القا شده بود که ایران به عراق حمله کرده و قصد دارد که روافض را گسترش دهند، که این تبلیغات با حمایت از سلفی ها و وهابی ها انجام میشد. حکومت هم که لیبرال بود، همان طور که قبلا عرض شد حکومت طرفدار صدام بود و حتی کمک های فراوانی را هم در مقابله با ایران به او می داد. خب بالطبع این تبلیغات بر روی عده ای از عوام مردم تأثیر می گذاشت ولی عده ای هم روشن فکر و آگاه بودند که از حقایق ماجرا اطلاع داشتند و روشنگری می کردند.
در پایان اگر نکته و سفارشی به خوانندگان محترم دارید بفرمایید؟
عرض می کنم که ایران و مصر دو کشور بزرگ اسلامی هستند که اگر این دو با هم متحد شوند تحولات مهمی در خاورمیانه اتفاق خواهد افتاد. بنابراین آمریکا تلاش میکند این اتحاد و توافق صورت نگیرد و از راه های مختلف از جمله فتنه اختلاف شیعه و سنی بین دو کشور، قصد بر هم زدن روابط و دوستی های آنها را دارد. زیرا آمریکا خوب می داند که با اتحاد این دو کشور منافعش در منطقه تهدید خواهد شد.
دولت و مردم ایران هم به مسأله واقف هستند و به خاطر همین می خواهند که مناسباتشان را با کشور مصر بیشتر و بیشتر کنند و سرنوشت مصر برایشان اهمیت زیادی دارد. در مصر هم مردم این مهم را به خوبی درک کرده اند ولی دولت مصر منافعش را در روابط حسنه با ایران نمی داند. مردم مصر علاقه و ارادت خاصی به مردم و رهبر معظم جمهوری اسلامی دارند و آن صحبت اخیر رهبر معظم انقلاب که به زبان عربی خطاب به انقلابیون مصر فرمودند تأثیرات مثبت فراوانی بر مردم گذاشت به آنها برای حرکتشان توان مضاعف بخشید. بنده امیدوارم در آینده این دو ملت بزرگ با اتحاد بیش از پیش بتوانند استکبار و غرب را به زانو در آورند.
