جریان شناسی شیعیان در نسبت با اهل سنت

علیرضا کمیلی

 

شاید بتوان پنج جریان اصلی را میان شیعیان در نسبت با اهل سنت استقراء کرد که به اختصار دغدغه و ویژگی بارز آنان در ذیل آمده است که البته درباره مصادیق آن نوعی تسامح وجود دارد چون طیفی از افراد به هر جریان متعلق می باشند:

1- جریان تبری

دارای دشمنی قلبی، فکری و عملی با اهل سنت است. ویژگی بارز آن، اعلام برائت علنی است! شاید بتوان مصداق آن را دفتر آیت الله سید صادق شیرازی دانست.

2- جریان تحدید

دارای نگاه تهدید محور به اهل سنت است و تعامل عملی نیز با آنها ندارد و از محدودیت آنان استقبال می کند. ویژگی بارز آن، تقویت اعتقادی شیعیان مناطق مشترک در جهت مقابله با اهل سنت و تقویت مناسک ضدسنی می باشد! شاید بتوان مصداق آن را دفتر آیت الله وحید خراسانی دانست.

3-جریان تحدی

دارای نگاه تردید آلود به اهل سنت است و تعامل او از منظر اهل سنت صادقانه نیست چرا که دغدغه تغییر مذهب نیز در آنان وجود دارد. ویژگی بارز آن دغدغه مباحثات کلامی مودبانه و مناظرات محترمانه است. شاید بتوان مصداق آن را برخی منتسبان به شبکه ولایت و دفتر آیت الله مکارم شیرازی دانست.

4- جریان تمدنی

دارای نگاه فرصت محور و رویکرد تعامل فعال و همکاری با اهل سنت است. ویژگی بارز آن، همکاری صادقانه در جهت مسائل مشترک امت اسلامی و ایجاد تمدن نوین اسلامی است. دفتر مقام معظم رهبری و بخشی از بدنه مجمع تقریب مذاهب را می توان مصداق این جریان دانست.

جریان دیگری را هم می توان بر شمرد که البته بدلیل نداشتن مبنای دینی در تعاملات اجتماعی، بیرون از جریانات فوق به ذکر آن می پردازیم:

5-جریان سکولار

دارای نگاه لابشرط به اهل سنت است و اساسا می خواهد با نفی مذاهب و بدون نگرش دینی به توسعه تعاملات اجتماعی بیاندیشد. دغدغه تمدنی و احیای عزت مسلمین را ندارند. بخشی از بدنه اصلاح طلبی را می توان مصداق آن دانست.