
آیت الله رجبعلی رضازاده
حفظ جان، مال و ناموس مسلمین (سنی و شیعه) بر همگان واجب است
این متن به این نکته اشاره دارد که علمای شیعه بر لزوم حفظ جان، مال و ناموس همه مسلمانان، چه سنی و چه شیعه، تأکید دارند. و اینکه شواهد تاریخی نشان میدهد که در مواقع خطر، همکاری و همبستگی میان مسلمانان بوده.
حفظ جان، مال و ناموس مسلمین (سنی و شیعه) بر همگان واجب است.[1]
آیت الله رجبعلی رضازاده
در خصوص این موضوع علماء شیعه معتقدند که حفظ جان، مال و ناموس مسلمین اعم از سنی و شیعه بر همه مسلمین واجب است، در این جا به شواهدی در این خصوص اشاره میکنیم.
شاهد اول
مرجع بزرگ شیعیان آیت الله سید ابوالقاسم خوئی (۱۴۱۳ هجری) درباره وظیفه شیعیان در صورت جنگ بین دو گروه (یا دو دولت) سنی چنین می نویسد:
اگر دو دولت سنی درگیر جنگ با یکدیگر بودند بر شیعه واجب است سنگرهای بتونی لباس ضدگلوله و نظیر این دو بدهد و اگر آنها به هر دو دولت وسائلی که حافظ جان ارتش هر دو باشد از قبیل این وسائل را نخریدند واجب است مجانی به آنها تحویل داده شود چه این که حفظ قدرت و شوکت اسلام لازم است و برای همین حفظ شوکت اسلام بود که علی(ع) از حق مسلم خود صرف نظر کرد و برای همین لزوم حفظ قدرت اسلام بود که در جنگ کفار با دولت سنی عثمانی بعضی از علمای بزرگ شیعه حکم به وجوب جهاد با کفار و کمک به دولت عثمانی را صادر نمودند.[2]
شاهد دوم
در زمان حمله دولت ایتالیا به دولت لیبی در سال ۱۳۲۹ هجری مراجع بزرگ شیعه در نجف اشرف حکم به وجوب جهاد علیه مهاجمین به کشور لیبی را داده و اعلامیه ای این چنین صادر فرمودند:
پیام علمای نجف به تمامی مسلمانانی که در زیر پرچم اسلام و رسالت پیامبر اکرم حضرت محمد (ص)جمع شده اند: سلام برشما ای حامیان توحید و مدافعین دین و محافظین ریشه اسلام آگاه باشید که جهاد برای دفع هجوم کفار به کشورهای اسلامی و مرزهای آن از واجباتی است که هم اجماع مسلمین و هم ضرورت دین بر آن دلالت دارد. خداوند متعال می فرماید: «برای جنگ با کافران سبک بار و مجهز بیرون شوید و در راه خدا به مال و جان جهاد کنید.» این کافران ایتالیایی هستند که حمله کردند به یکی از مهمترین و بزرگ ترین ممالک اسلامی یعنی کشور لیبی و اماکن و محلهای آباد آن را ویران کرده اند و مردان و زنان و بچه های آن را کشته اند، ای مردم چه شده است. شما را که این بی حرمتی ها را دیده و جواب نمی دهید؟! و صدای یاری خواستن مسلمانان را شنیده و به کمک آنها نمی شتابید؟! آیا منتظرید که کفار به خانه خدا و حرم پیغمبر و ائمه یورش برده و دین اسلام را از شرق و غرب عالم محو کنند و شما ای مسلمانان ذلیل تر از قوم سبا باشید ؟!
که در این صورت چیزی از توحید و رسالت و نوامیس دین باقی نخواهد ماند. پس نیست بعد از توحید مگر تثلیث و نیست بعد از اقرار به رسالت محمد صلى الله علیه وسلم مگر عبادت مسیح و نیست بعد از روی به کعبه بودن مگر آویختن صلیب و نیست بعد از اذان مگر آهنگ ناقوسها پس بشتابید به جهاد در راه خدا که خدا بر شما واجب کرده و با یکدیگر وحدت داشته باشید و متفرق نشوید و همه با هم یک صدا شوید و از اموالتان در راه دین بذل کنید و سلاح های خود را به دست گیرید. خداوند متعال می فرماید: ای مؤمنان در مقام مبارزه با کافران خود را مهیا کنید و تا آن حد که بتوانید از آذوقه و تسهیلات و آلات جنگی و اسبان سواری برای تهدید و تخویف دشمنان خدا و دشمنان خودتان کاملاً فراهم سازید.» و به خاطر این که وقت دفاع از بین نرود و هنوز شما غافل باشید و زمان جهاد نگذرد و حال آنکه شما هنوز برجای خود نشسته باشید: پس باید کسانی که از امر خدا مخالفت میکنند بترسند که مبادا به فتنه بزرگ یا عذاب دردناک دیگر گرفتار شوند.»
این نامه ای بود از طرف محمد کاظم خراسانی، عبدالله مازندرانی، شریعت اصفهانی، علی رفیش، محمد حسین قمشه، مصطفی حسینی، کاشانی عبدالحسن، محمد سعید حبوبی محمد آل شیخ، محمد جواد شیخ مشکور، جعفر بن المرحوم الشیخ عبدالحسن[3]
شاهد سوم
در جنگ جهانی اول که دولت سنّی عثمانی درگیر جنگ با دولت های کافر بود، جامعه روحانیت نجف در جبهه جنگ دوشادوش سربازهای سنی با کفار می جنگیدند. فقط دو مرجع بزرگ شیعه آخوند خراسانی و سید محمد کاظم یزدی به علت کهولت سن نتوانستند در جنگ شرکت کنند ولیکن پسرانشان شرکت کردند از طرف خلافت عثمانی، پول زیادی خدمت این دو عالم بزرگ شیعه آوردند که بین روحانیون در جنگ تقسیم کنند اما این دو بزرگوار قبول نکرده و فرمودند دفاع از شما بر ما واجب است و ما برای واجب پول نمیگیریم :گفتند برای خانوادههای ایشان بگیرید و به آنان برسانید. فرمودند آنان را نیز خودمان اداره میکنیم. در همین جنگ فرمانده لشکر عثمانی زخمی گشته و در یکی از بیمارستان های بغداد بستری شد. مفتی بزرگ اهل سنت عراق به عیادت وی آمد. فرمانده به جناب مفتی عرضه داشت ما تا توانستیم به شیعیان و علماء آنها ستم کردیم و به شما احسان نمودیم ولی اکنون که درگیر جنگ هستیم روحانیت شیعه دوشادوش سربازان ما با دشمن می جنگند و شما تنها در نماز جمعه سپاه اسلام را دعا میکنید تفاوت از کجا تا کجاست[4]
شاهد چهارم
در پایان جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۳۴۵ (ش) - ۱۹۶۷ (م) و شکست اعراب از اسرائیل مرجع عالیقدر آن عصر شیعه آیت الله سید محسن حکیم در نجف اشرف مجلس ترحیمی برای شهدای اردن برگزار کردند با آن که مطمئناً تمام و یا اکثر قریب به اتفاق شهدای آن جنگ سنی بودند (علت حاضر نشدن ،شیعیان نبودن ایشان در منطقه جنگی و پایان چند روزه جنگ و نبودن فرصت برای رفتن شیعیان به کمک مجاهدین بوده است).
شاهد پنجم
در زمان حاضر نوع مراجع شیعه و نیز دولت جمهوری اسلامی ایران حمایت همه جانبه خودشان را از قیام و انتفاضه مسلمانان فلسطین در برابر رژیم سفاک اسرائیل با کمال صراحت اعلام کرده و میکنند و این در حالی است که مردم فلسطین ظاهراً همه و یا اکثرشان سنی هستند.
شاهد ششم
در اواسط سال ۱۳۸۷ (ش) در شهر مقدس مشهد همین موضوع را از یکی از مراجع بزرگ شیعیان در عصر حاضر «آیت الله حسین وحید خراسانی» پرسیدم، ایشان پاسخی چنین دادند
«به نظر من اگر در دورترین نقطه دنیا به خانه یک سنی تجاوز شود مثل این است که در شهر قم به خانه یک مرجع شیعه تجاوز بشود به همان نحوی که دفاع از خانه مرجع شیعه لازم است دفاع از خانه آن سنی هم لازم است.»
شاهد هفتم
پاسخ آیت الله وحید به استفتاء درباره شیعه و سنی به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله وحید خراسانی در پی ارسال برخی از سؤالات در خصوص کافر خواندن شیعیان توسط برخی از علمای وهابی و این که آیا شیعیان نیز متقابلاً باید آنها را کافر بدانند، این سؤال به صورت یک استفتاء به دفتر معظم له ارسال گردیده است:
باسمه تعالی
ما جمعی هستیم ساکن در محلی که اهل سنت زندگی می کنند و آنها ما را کافر می دانند و میگویند شیعه کافر است، در این صورت آیا ما هم می توانیم با آن ها معامله به مثل کنیم و همان طوری که آنها ما را کافر می دانند ما هم با آنها معامله کفار کنیم. مستدعی است وظیفه شرعی ما در مقابل این جملات را بیان کنید.
امضای جمعی از مؤمنین
پاسخ حضرت آیت الله وحید خراسانی بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
هر کس شهادت به وحدانیت خداوند متعال و رسالت خاتم الانبیا (ص) بدهد، مسلمان است و جان و عرض و مال او مانند جان و عرض و مال کسی که پیرو مذهب جعفری است محترم است و وظیفه شرعی شما آن است که با گوینده شهادتین هر چند شما را کافر بداند به حسن معاشرت رفتار کنید و اگر آنها به ناحق با شما رفتار کردند شما از صراط مستقیم و حق و عدل منحرف نشوید! اگر کسی از آنها مریض شد به عیادت او بروید و اگر از دنیا ،رفت به تشییع جنازه او حاضر شوید و اگر حاجتی به شما داشت حاجت او را بر آورید و به حکم خدا تسلیم باشید که فرمود: «وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى و البته نباید شما را عداوت گروهی بر آن بدارد که از طریق عدل بیرون روید، عدالت کنید که عدل به تقوی نزدیک تر از هر عمل است»[5] و به فرمان خداوند متعال عمل کنید که فرمود: «وَلا تَقُولُوا مَنْ أَلْقَ إِلَیْکُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا»[6] و به آن کس که اظهار اسلام می کند و به شما سرتسلیم فرود می آورد نسبت کفر ندهید والسلام علیکم و رحمة الله .
پس نتیجه سخن این شد که از دیدگاه علمای امامیه از حیث لزوم حفاظت از جان و مال و ناموس هیچ فرقی بین شیعه و سنی نیست.
[2] . وحینئذ فجیب ان یباع منها ما یکن لیتحفظ کل منهما عن صاحبه ویتراس به عنه بل لولم یشتروا وجب اعطاوهم ایاه مجاناً فان اضمحلالهم یوجب اضمحلال وجهه الاسلام فی الجمله ن مطالبه حقه من الطغاة خوفاً من انهدام حوزه الاسلام و من هنا افتى بعض الاعاظم فی سالف الایام بوجوب الجهاد مع الکفار حفظاً للدوله العثمانیة. رک: مصباح الفقاهه، ج ۳۰۸/۱ ، باب حرمة بیع السلاح من اعداء الدین.
[3] عن علماء النجف الاشرف الى کافة المسلمین الموحدین و ممن جمعتنا وایاهم جامعة الدین و الاقرار بمحمد سید المرسلین (صل الله علیه و آله) السلام علیکم ایها المحامون عن التوحید والمدافعون عن الدین والمحافظون على بیضة الاسلام لا یخفى علیکم ان الجهاد لدفع هجوم الکفار على بلاد الاسلام و ثغوره مما قام اجماع المسلمین و ضرورة الدین على وجوبه قال الله سبحانه «انفروا خِفَافًا وَثِقَالًا وَجَاهِدُوا بِأَمْوَالِکُمْ وَأَنْفُسِکُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ» توبه / ۴۱ .
هذه کفرة ایطالیا قد هجموا على طرابلس الغرب التى هى من اعظم الممالک الاسلامیه واهمها فخربوا عامرها و ابادوا ابنیتها وقتلوا رجالها ونساءها واطفالها مالکم تبلغکم انتهاک حرم فلا
تجیبون ؟!
و توافیکم صرخة المسلمین فلا تغیثون ؟! اتنظرون ان یزحف الکفّار الى بیت الله الحرام والنبی و الائمة عل الله یمحوا الدیانة الاسلامیة عن شرق الأرض و غربها وتکونوا معشر المسلمین اذل من قوم سبا ؟!
فالله الله فی التوحید الله الله فی الرساله الله الله فی نوامیس الدین و قواعد الشرع المبین فما بعد التوحید الا التثلیث ولا بعد الاقرار بمحمد (صل الله علیه و آله) الا عباده المسیح ولا بعد استقبال الکعبة الا تعلیق الصلیب ولا بعد الاذان الأفرع النواقیس فبادروا الى ما افترضه الله علیکم من الجهاد فی سبیله واتفقوا و لا تفرقوا و اجمعوا کلمتکم و ابذلوا اموالکم وخذوا حذرکم «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوکُمْ» انفال / ۶۰. و لئلا یفوت وقت الدفاع وانتم غافلون و ینقضى زمن الجهاد وانتم متثاقلون «فَلْیَحْذَرِ الَّذِینَ یُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِیبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ یُصِیبَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ» نور/ ۶۳. خادم الشریعة المطهرة محمد کاظم الخراسانی، الأحقر الجانی عبدالله المازندرانی، الجانی شیخ الشریعه الاصفهانی، الاقل علی رفیش اقل خدّام الشریعه محمد القمشه، الاقل . الجانی مصطفى الحسینی الکاشانی، الراجی عفو ربه محمد آل الشیخ صاحب الجواهر الراجی عفوریه الغفور محمد جواد الشیخ مشکور الأحقر جعفر ابن المرحوم الشیخ عبدالحسن بسم الله الناصر المعین انا وکل مسلم نستعین الأقل محمد سعید الحبوبی رک: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه رسالة التقریب، شماره ۱۳ ص ۲۰۱ و ۲۰۲.
[4] مقدمة کتاب السید محمد کاظم الیزدى سیرته و اضواء على مرجعیته و مواقفه وثاقته السیاسیة ، کامل سلیمان الجبوری ترجمه از محمد قربانی همچنین آقای علی دوانی در کتاب نهضت روحانیون ایران ص ۲۱۴ به این مطلب اشاره کرده است
[5] مائده / ۸
[6] نساء / ۹۴.
