اندیشه تقریب

«زمانی که زید بن علی زین العابدین(ع) بر هشام بن عبدالملک، در سال ۱۲۱ هجری قمری خروج نمود، ابوحنیفه گفت: «ضاهی خروجه خروج جده رسول الله(ص) یوم البدر؛ خروج او شبیه خروج جدش رسول خدا(ص) در روز جنگ بدر است»

هر مسلمانی که به پروردگار یکتا ایمان داشته و به یگانگی او و رسالت حضرت محمّد(ص) شهادت دهد، منکر ضروری دین اسلام نباشد و به ارکان دین اسلام اعتقاد داشته و از نماز، علم و اطلاع کافی داشته باشد، شایسته امامت نماز است...

فرمود: «فانما انتم اخوان فی دین الله ما فرق بینکم الا خبث السرائر وسوء الضمائر» برای اینکه بفهمید عامل اختلاف چیست، درون خود را بشکافید تا بیابید که بد طینتی عامل اختلاف است. مقام خواهی و سوء ضمیر عامل اختلاف است.

دامن زدن به اختلافات مذهبی میان مسلمانان، همواره مورد توجه جدی استکبار در جهت تفرقه افکنی، بوده است. آنها این موضوع را از راه های گوناگون نظیر فرستادن جاسوس، مبلغان تبشیری و خاورشناسی و... دنبال کرده اند

احترام به برخی همسران پیامبر که مبتلا به گناهان اجتماعی شده در نگاه شیعیانِ حرفه ای، گناهی نابخشودنی است و چنانچه کسی از آنان محترمانه یاد کند، جهنمی بوده و شیعه ی واقعی محسوب نمی شود...

کاشف الغطاء در نامه خود(این نامه در تاریخ ۲۸ شوال ۱۳۷۳؛ یعنی دقیقا در سال وفات ایشان ارسال شد)، که شامل پیام و راهکار ایشان برای پایان بخشیدن به جنگ و اختلاف مردم بحرین بود...

بعضی مواقع حضرت با خلفا شدیدا مخالف بوده است، لکن اختلاف نظر باعث نشده که علی علیه السلام با آنها همکاری نکند. تقریبا در دوران خلفا، على علیه السلام قاضی بوده است، ولی نه قاضی رسمی. در جنگ ها مورد مشورت خلفا قرار می گرفت.

اعتبار یک جامعه ی اسلامی باید براساس وحدت فکری و اشتراک در عقیده باشد نه براساس وحدت سیاسی و ملاحظه ی مرزهای کشوری. امروزه بیش از ششصد میلیون مسلمانان جهان از نظر سیاسی و کشوری یکی نیستند.

ذات اقدس اله، وحدت را قراردادی و اعتباری قرار نداد، بلکه فرمود: ریشه وحدت در جان همه شماست. گرچه انسانها دارای زبانها و زمانها و چهره های گوناگونند ولی هیچ یک، مقوم انسانی انسان نیست. انسانیت انسان به فطرت است و آن در همه بطور یکسان هست.

شرط قبول عبادات، غیر از شرط صحت است. یک معنای قبول این است که اگر قبول شد، خداوند ثواب می دهد. این که می گویند: عملت مقبول نیست؛ یعنی ثواب به آن نمی دهند، نه اینکه عمل باطل باشد. باطل آن است که در آخرت به خاطر انجام ندادن عمل، استحقاق عقاب دارد. بنابراین عمل مخالفان مذهب باطل نیست.

کتاب حاضر بدنبال این است که شخصیت‌های دارای تعامل مثبت و تقریبی از فریقین را که به نوعی در برچیده شدن تنش‌ها اثرگذار بوده و در عین حال پایبند به مرام و مذهب خودشان مانده‌اند را معرفی و گزارشی از تعاملات تقریبی‌شان در عرصه‌ی علمی و غیر علمی را ذکر کند.

قرآن به همان نسبت که بر توحید تأکید کرده، بر وحدت نیز تأکید نموده است. حتی در این آیه اول وحدت امت مطرح شده و بعد عبادت خدا آمده است: «ان هذه امتکم أمة واحدة وانا ربکم فاعبدون» عبادت خدای یکتا متفرع بر وحدت امت و وحدت رب می باشد.

در قرآن «یا أیها الذین آمنوا...» به همه مسلمانان خطاب شده است و ایمان به خدا و پیامبر(ص) مورد نظر است. این آیاتی که به مؤمنین خطاب می کند و در قرآن زیاد هم هست، همه مذاهب اسلامی را شامل می شود. بنابراین آنها هم مؤمن هستند، ما هم مؤمن هستیم.

هایت امر آن است که روایات مربوط به «طیب مولد» را از متشابهات بدانیم و تبیین و تفسیر آنها را به خود اهل بیت(ع) واگذاریم. ولی به هر حال ضروری است به مقتضای قواعد مسلم فقهی، کسی را بدون دلیل، حرام زاده ندانیم.

کتاب «امت اسلامی» حاصل نشست های استاد حسن رحیم پور ازغدی است که در راستای پاسخ به شبهات موجود به وحدت اسلامی از جانب مخالفین، براساس نظرات رهبر انقلاب برگزار شده است.

واقعا این آیات ملاک به دست انسان می‌دهد و شما میتوانید با این ملاک مشخص کنید که کدام شبکه و کدام منبر و کدام تریبون روشش حسنه است و کدام سیئه؟

در طول تاریخ قضاوت ها و پیش داوری های زیادی میان پیروان مذاهب اسلامی نسبت به یکدیگر، وجود داشته است که متأسفانه بیشتر آنها از روی ناآگاهی و جهل بوده است.

چه تبلیغی منجر به استمرار حیات اجتماعی میشود و چه تبلیغی مخل این حیات است؟ پاسخ بخشی از این قبیل سوالات را میتوان در سیره و روش تبلیغی عالمان بزرگ دینی جست.

در اینجا سوال پیش می‌آید؛ آیا این اختلاف که بر اساس آن خداوند انسانها را خلق کرده، نعمت است یا نقمت؟ جواب این است که ممکن است نعمت باشد و ممکن است بلا و نقمت باشد.

زیر بنای وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، توحید است. بی گمان اگر توحید که بنیادی ترین اصل در تمام ادیان الهی است، به درستی فهمیده شود، وحدت امت نیز قابل فهم خواهد بود.

حوزه علمیه علی رغم تحولات بسیار خوب و محسوسی که در مسائل مختلف داشته است، هنوز با نگاهی سنتی به مسئله شیعه و سنی‌ می‌نگرد.

بایسته است که یک پژوهشگر، هوشیارانه بین شیعه و غلات، همانانی که امامان شیعه بر آنان تاخته اند و درباره نیرنگ آنان هشدار داده اند، جدایی افکند...

با اینکه این اثر ارزشمند دارای محسنات زیادی است، اما متاسفانه در بخش آشنایی با فرق و مذاهب تسنن آنچه را که ارائه داده اند، کامل و دقیق نیست.

متاسفانه عده‌ای دست به دست هم داده‌اند که دشنام‌گویی را جزء سیره اهل بیت(ع) قرار داده و روشِ تبلیغیِ مطلوبِ تشیع معرفی کنند. در حالی که ائمه(ع) عبادُالرحمانی بودند که...

همانطور که علما و منبری های ما باید عقاید بچه شیعه ها را تقویت کنند، باید در ایجاد روابط اسلامی بین شیعه و سنی هم توجه داشته و هردو را باهم انجام دهند.

تمام روایاتی که داریم که ولایت امیرالمومنین ملاک ایمان و کفر است و کسی که قائل به این نباشد، کافر است، دقیقا در زمره همان روایاتی است که میگوید شارب خمر کافر است. این کفر همان کفر کلامی ‌است.

سرکار خانم نرگس یزدانپور بدلیل اهمیت وحدت اسلامی و جایگاه آن در ارتقاء جامعه و همچنین خلأ آثار قرآنی در این حوزه، اقدام به پژوهشی قرآنی کردند که حاصل آن کتاب مستندات قرآنی نظریه وحدت اسلامی است.

یزید مردی ناصبی، خشن، غلیظ و خشک بود، شراب می نوشید و مرتکب منکرات میشد، دولت خود را با قتل حسین شهید آغاز کرد و با واقعه «حره» به پایان برد. مردم از او متنفر بودند و در عمرش برکت ندید، پس از امام حسین ، چندین نفر علیه او قیام کردند؛ مانند مردم مدینه که برای خدا قیام کردند.

گمان قوی نگارنده بر آن است که این خبیث، رسالت پیامبر اکرم(ص) را تصدیق نکرده است و مجموعه کارهایی که با اهل حرم الهی و اهل حرم پیامبر(ص) و عترت طیب و طاهر او در حیات و پس از حیات آنها انجام داد و اعمال شرم آور و ننگینی که از او سر زد، کمتر از انداختن یک صفحه از قرآن در نجاست نیست!

ما نمی توانیم به اسم وحدت میان ادیان یا مذاهب حقوق انسانی را مصادره کنیم یا به آن که حقوقش را مطالبه می کند تهمت و نسبت طایفه گری بزنیم یا او را متعصب بر درخواست های به حقش بنامیم.

تمام اهل قبله از مسلمانان را، تا هنگامی که به تمام آنچه پیامبر اکرم را از ناحیه خداوند آورده است، اعتراف و اذعان نمایند، مسلمان و مؤمن می دانیم...

قرآن می فرماید اگر مایه وحدت می خواهید، «حبل الله» را پیدا کنید؛ یعنی نه کلمه‌ی سرزمین، نه کلمه‌ی مرز، نه کلمه‌ی زبان و نه نژاد و نه حرفهای مفت و بی محتوایی که همین طور مرتب بگویند مردم، بیایید متحد شوید!

از آسیب های مناطق مشترک عدم تعامل و شرکت کم رنگ طلاب و شخصیت های مذهبی در برنامه های عبادی اهل سنت است که مورد غفلت واقع شده است. تجربه نشان داده که تعامل صادقانه همیشه منجر به ایجاد آرامش در جامعه میشود.

با ارزیابی های میدانی در مناطق مشترک فهمیده ایم که محتوای مناسب و مورد نیاز توسط مبلغین به مخاطب چه از اهل سنت و چه شیعه ارائه نمی شود. دلیلش هم نبود شناخت دقیق مبلغ از مخاطب ها، دغدغه هایشان و مشکلات بومی شان است.

مقصود ما این نیست که مردم را به مکتب معینی دعوت کنیم و یا اینکه مذهب شیعه را در مذهب تسنن و یا مذهب تسنن را در مذهب شیعه در هم بیامیزیم، بلکه هدف ما این است که طوایف مختلف اسلامی بر اساس محبت به کمک یکدیگر بشتابند...

منظور اصلی این است که تحت لوای کعبه یعنی همان خانه ای که اولین بار در میان بشر برای پرستش خدای یگانه بنا شد، به صورت یک قوم واحد و ملت واحد و هم عزم و هم رزم گرد آیند. شعار اصلی و اساسی اسلام «توحید» است. کعبه خانه ی توحید است.

باید گفت که سنی‌گری واقعی، تسنن اموی نیست. همان‌طور که تشیع واقعی نیز تشیع صفوی نیست. تسنن محمدی، تشیع علوی است.

ایرادهای پیش گفته بر دلالت و مضمون حدیث، مانع از اطمینان یافتن به صدور آن می شود، زیرا از جمله تضعیف کننده های چگونگی روایت به شمار می آید که از اطمینان یافتن به آن جلوگیری می کند تا چه رسد از یقین به صدور آن از پیامبر(ص)...

ما در برابر نبردی طولانی و سلسله وار بین اولین خلیفه خدا و اولین دشمن او قرار داریم. بین سلسله انبیاء خدا وسلسله دشمنان خدا، بین آدم ابوالبشر و شیطان، بین نوح و اردوگاه فساد، بین ابراهیم و طاغوت پرستی میان موسی و فرعون و میان فخر کائنات حضرت محمد (ص) و همه انحرافها وشرک، همواره ...

ما اختلاف را انکار نمی کنیم و هم چنین، وجود گروه هایی را که دیدگاه های گونه گون دارند، منکر نمی شویم، لیک شمار این گروه ها به هفتاد و سه را انکار می کنیم، بودن آنها در آتش را انکار می کنیم و تمامی اندیشه هایی را که این حدیث بیان می کند، نمی پذیریم...

روشن است که لعن نمادها و رهبرانی که دیگری آنان را تقدیس و احترام می کند، وی را وا می دارد، با نمادهایی که فرد لعنت کننده آنان را تقدیس می کند، به مقابله به مثل برخیزد. اگرچه این نمادها نمایانگر حق و درستی باشد و ارزش والایی داشته باشد و به همین دلیل، خداوند از دشنام دادن خدایان ...

از آموزه ها و آداب اسلامی چنین به دست می آید که لعن به هیچ روی از اخلاق انسان مؤمن نیست، زیرا شایسته نیست که مؤمن لعن کننده باشد و آن را در کارهای کوچک و بزرگ به کار گیرد و عنان زبانش را در لعن کردن این و آن رها کند.

تصور مردم این است که تقیه یعنی اینکه انسان وقتی که میخواهد یک عملی را انجام دهد و یک واجبی را به جا بیاورد، اگر چنانچه برای انجام این واجب، برای پیمودن این راه، یک خطری و یک ضرری تصور میشود، انسان این واجب را انجام ندهد و این راه را نپیماید؛ مردم از تقیه، یک چنین تصوری دارند. این ...

مبلغان سر بریدن و گردن زدن به حدیثی چنگ می زنند که از رسول خدا روایت شده است؛ آن حضرت در این حدیث می گوید: او برای سر بریدن برانگیخته شده است.

نوعاً تربیت طلاب در این مجموعه، به نحوی بوده که عمده خروجی­های آن، آمادگی نداشته­ اند با اهل سنت کشورهای خودشان که اکثریت مطلق جامعه آنان را تشکیل داده‌اند، همکاری کنند. به­ نظر می­رسد عملکرد ضعیف فارغ‌التحصیلان جامعه المصطفی یا مؤسسات وابسته، ریشه در تربیت آنان داشته ...

حال باید به این سؤال پاسخ دهیم که: «آیا آن وحدت (که آنان در پیش گرفته اند) با معجزه بدست آمده است؛ یا ما بواسطه اعجاز متفرق و مختلف شده ایم؟!»

خضوع در برابر خدا، رافت بر مسلمانان، و شدت در برابر کافران، سه اصل مهم و اساسی، که به امت وسط و شاهده، زیبائی و جمال و جلال میبخشد. در عین انقلابی بودن عابد و زاهد بودن، نه انقلابی بی تقوی که ره به تاریکی میبرد.

حوزه علمیه علی رغم تحولات بسیار خوب و محسوسی که در مسائل مختلف داشته است، هنوز با نگاهی سنتی به مسئله شیعه و سنی‌ می‌نگرد. هنوز حساسیت‌هایی که بعضا ریشه در تعصبات خشک و غیر منطقی دارد، بر اندیشه برخی از بزرگان حوزه سایه افکنده و به تبع در باورهای برخی از طلاب جوان نیز سرایت ...

این اثر بدلیل پرداختن به یکی از مباحث بسیار مرتبط با جامعه ی انسانی از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر ما بدنبال رفع موانع ایجاد ارتباط انسانی بین مذاهب و ادیان و حتی بین تمام بشر نباشیم یقینا شاهد رشد عصبیت و کینه ورزی خواهیم بود.

موضع قاطع و سرسختانه این امت در برابر دشمنان اعم از کافران، مشرکان و منافقان، و هر جناح و جبهه ای که در برابر اسلام دست اندرکار توطئه، و جنایت است، امت اسلام با کمال هوشیاری این توطئه ها را زیر نظر گرفته و به مقابله با آن خواهد پرداخت.

اگر حوزه فقه ­گرای فرقه ­ای و بسته و درون ­گرا می­خواهید، اشکال ندارد! اتفاقاً الان این حوزه­ ها هم در جهان اسلام وجود دارد! اما دیگر مدعی ام‌القرای جهان اسلام و رهبری جهان اسلام و امت اسلامی نباشید. اگر هم جهان اسلام می ­خواهید، با این حوزه و با این شکل فعلی نمی­شود. باید ...

تقریب میان مذاهب را طیف‌های ‌وسیعی از متفکران و مصلحان از سر دلسوزی و خردمندی دنبال می‌کنند؛ چنان که عده ای اندک و قلیل نیز از سر مصالح سیاسی در پی آنند. مخالفان تقریب عمدتا از سر اعتقاد و سوز دینی آن را دنبال می‌کنند؛ گرچه گروهی اندک نیز از روی مصالح سیاسی بر طبل تفرقه ...

در یک سخن این امت در حق و باطل، معیار و میزان است برای دیگر امتها، امتی است مستقل و پیشرو، نه مقلد دیگران، و دنباله رو، و نیز گواه صدق بر مردم بوده و بحق حکم مینماید. و این ویژگی تصادفی نبوده، بلکه در رابطه با پذیرش و عمل به دین و شریعتی است که خداوند آنرا معیار حق و باطل قرار داده

. اگر ما راضی باشیم که برادران اهل تشیع و حوزه‌هایشان گزندی ببینند، دقیقاً داریم تیشه به ریشه خودمان می‌زنیم. همچنین حوزه‌ها و مراجع اهل تشیع نباید راضی باشند که گزندی به برادران اهل سنتشان برسد؛ چون باز هم آن نتیجه عاید خودشان می‌شود.

امت ­گرایی می­تواند در مقابل ناسیونالیسم­ و تعصبات مذهبی و تعصبات شهری باشد. ما باید در ایران، فراگیر حرف بزنیم و فکر کنیم؛ فراتر از قومیت­های عرب و عجم و ترک و بلوچ؛ فراتر از سنی و شیعه؛ بالاتر از ایران؛ باید به امت اسلامی فکر کنیم که ایران جزئی از آن است و امکان ندارد امت ...

ملاحظه می­کنید که همین الان هم در فضای سنتی مذهبی، مجالس خاص و قمه‌زنی و رفتارهای ناشایست و نامطلوب بیشتر مقبول است تا اینکه مثلاً کسی بخواهد برای وحدت جهان اسلام و رفع سوء‌تفاهم ­ها و تقریب بین مسلمین اقدامی کند...

منظور جمهوری اسلامی از تقریب بین پیروان مذاهب اسلامی، زندگی مسالمت آمیز آنها با یکدیگر است، به طوری که کسی به خاطر نوع مذهب و کیفیت نماز خواندنش متهم به کفر و زندقه نشود و پشت سر یکدیگر هم نماز بخوانند، اما این به معنای دست برداشتن از ولایت امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) نیست، چرا که ...

ایشان با اهل تسنن تضاد نداشت، بلکه سعی می‌کرد ولایت و تشیع را به گونه­ ای تمدنی و صحیح به اهل تسنن ارائه دهد و از تشیع در برابر تهمت­هایی که به او نسبت می‌دهند، دفاع کند. کتاب­های ایشان ازجمله احادیث ام المومنین عایشه و ادوار حیاتها در قاهره شیوع پیدا کرد.

توده مردم باهم مشکلی ندارند و به‌راحتی مشکل خود را حل می­کنند؛ چنان‌که گذشته تاریخی ما به‌خوبی این را نشان می­دهد؛ ولی وقتی متولیان امور دینی که نگاهی کلان ­نگر ندارند پا به میدان می­گذارند، باید منتظر خیلی رویدادها بود.

وقتی ابن حجاج، شاعر نامی شیعه در حضور عضدالدوله دیلمی اشعاری را در مدح امیرالمومنین(ع) می خواند که چنین آغاز می شد: یاصاحب القبه البیضاء علی النجف چون به انتقاد و نکوهش از خلفا می رسد، سید مرتضی جلوی او را می گیرد و نمی گذارد بقیه اشعارش را بخواند.