این بار سوال ما این بود که چرا دغدغه تمدن سازی در حوزه های علمیه ما کمرنگ است؟چهار تن از روحانیون پاسخ های متفاوتی به سوال ما داده اند

برای اینکه علم ما مولد و تمدن‏ساز شود و از رویکرد سلب و نفی، صرف نظر کند، راهی طولانی در پیش داریم.

اگر چه بحمدالله، پس از انقلاب، شمه ای از نگاه تمدّنی و تأثیر آن در منطقه، مسلمان ها و جهان مشاهده شده ولی عدم دقت به جریان های بین المللی و تأثیرگذاری انقلاب اسلامی بر آن ها و کم توجهی به نقش نظریه پردازی حوزه در این حیطه، موجب شده حوزه به این ظرفیت توجه نکرده و حرکت در مسیر تمدن ...

اگر حوزه به فکر تحول در این ساختار سنتی که دارد کارآیی خود را به کلی از دست می دهد نباشد، باید خود را برای به تاریخ پیوستن آماده کند.

کار تشکیلاتی در حوزه ضعیف است. از طرفی نیروهای کارآمد و مستعد شناسایی نمی شوند. لذا در بعضی زمینه ها دچار موازی کاری شده و بعضی مسائل به کلی رها می شود.